مطالعات زمين شناسي و پترولوژيكي توده هاي نفوذي سهيل پاكوه گلشکنان (شمال نائين)

در شمالي ترين زون كالرد ملانژ نائين (حدود 40 كيلومتري شمال شهر نائين) توده نفوذي با فاصله تقريبي 9 كيلومتري غرب منطقه سهيل پاكوه و در نزديكي روستاي گلشكنان ولكانيسم هاي ائوسن منطقه را قطع نموده است. با توجه به اينكه سن افيوليت ها مربوط به اواخر كرتاسه و اوايل دوران سوم مي باشد و همچنين سن ولكانيسم ها مربوط به ائوسن و اوايل اليگوسن است. بنابراين سن توده هاي نفوذي سهيل پاكوه و گلشكنان كه اين دو زون را قطع نموده اند مربوط به اليگو - ميوسن مي باشد. توده گرانيتوئيدي سهيل پاكوه شامل كوارتز ديوريت، ديوريت، گابرو و پلاژيوكلازيت مي باشد كه توده جوانتري از جنس گرانيت، آلكالي گرانيت، گرانوديو.ريت و كوارتز مونزونيت و همچنين دايك هايي از جنس آپليت و دلريت و رگه هاي پنوماتوليتيك آهن - تورمالين اين توده گرانيتوئيدي را قطع نموده است. در قسمت هايي از مناطق مورد مطالعه و در مرحله پنوماتوليتيك تحت تأثير گاز هاي داغ حاوي بور (B) ساختمان اتمي برخي از كاني ها پاشيده شده و به تور مالين تبديل شده اند. تورمالينيزاسيون(Tourmalinitization)در منطقه سهيل پاكوه پيشرفته تر مي باشد. در اين مرحله اكسيد آهن نيز تشكيل شده است. كوارتز تنها كاني مصون مانده در مقابل هجوم گاز هاي حاوي بور مي باشد. تجزيه ميكروپروب، تورمالين ها را متاسوماتوز داراي زون بندي ظريف شيميايي و از نوع شورليت- دراويت (Schorlite - Dravite) تشخيص داد. اين تورمالين ها در هسته از جنس شورليت (آهن دار) و در حاشيه از جنس دراويت (منيزيم دار) مي باشند. تأثير محلول هاي حاوي سديم گاهي باعث تبديل ارتوز به پرتيت و همچنين تأثير محلو لهاي حاوي پتاسيم نيز گاهي باعث تبديل پلاژيوكلاز ها به ارتوز شده است. از آلتراسيون هاي ديگر مي توان به تأثير گذاري محلول هاي كربناته يا سيليسي- كربناته بر روي سنگ هاي منطقه ذكر نمود. در مرحله هيدروترمال نيز با تأثير محلول هاي داغ بر سنگ هاآلتراسيون هيدروترمال رخ داده است. در اين مرحله پيروكسن ها اوراليتي و كلريتي شده، آمفيبول ها به كلريت، اسفن ها به اكسيد آهن و تيتان، و بيوتيت ها نيز به كلريت تبديل شده اند. پلاژيوكلازها معمولاً سريسيتي شده و آلكالي فلدسپات ها نيز تبديل به كاني هاي رسي شده اند. در اين مرحله علاوه بر تشكيل اپيدوت و پرهنيت به صورت هيدروترمال، از تجزيه برخي از كانيها نيز پرهنيت و اپيدوت ثانويه ايجاد شده اندكانسارهاي آهن منطقه را مي توان به 4 دسته تقسيم نمود: 1- اكسيدهاي آهني كه در اولين مراحل تشكيل ماگمائي تشكيل شده اند.
2- اكسيد هاي آهني كه از تجزيه كاني هائي مثل بيوتيت و آمفيبول ايجاد شده اند. 3- اكسيد هاي آهني كه در مرحله هيدرو ترمال و پنوماتوليتيك تشكيل شده اند. 4- اكسيد هاي آهني كه در دايك هاي دلريتي و ميكرو گابروئي تجمع يافته اند. در شمال توده سهيل پا كوه توده گرانيتوئيدي كم وسعتي اين توده را قطع نموده است. بررسي ها نشانگر S بودن ماگماي تشكيل دهنده اين سنگ ها مي باشد. اين توده گرانيتوئيدي احتمالاً در اثر ذوب بخشي پوسته قاره اي، ناشي از حرارت ماگماي تشكيل دهنده توده سهيل پا كوه مي باشد. معمولاً سنگ هاي اين توده گرانيتوئيدي تحت تاثير متاسوماتيسم سديك قرار گرفته اند. بررسي هاي ژئوشيمي ماگماي تشكيل دهنده مناطق مورد مطالعه را از نوع كالكوآلكالن تشخيص داد همچنين اين بررسي ها نشان مي دهد كه ژنز سنگ هاي اين منطقه با منطقه گجد (گردنه ملا احمد) نيز يكسان مي باشد از لحاظ تكتونيكي جايگيري توده هاي مورد مطالعه را مي تــوان در امتــداد گسل هاي بزرگ و در امتداد زون اروميه- دختر دانست. محيط تكتونيكي تشكيل اين سنگ ها نيز از نوع قوس هاي آتشفشاني (Volcanic Arc)مي باشد