مطالعه پترولوژي پلاژيوگرانيت ها و سنگ هاي وابسته در افيوليت نائين

ملانژ افيوليتي نائين با وسعتي حدود 480 كيلومتر مربع بخشي از كمربند افيوليتي اطراف خرده قاره ايران مركزي است كه در شمال نائين و در طول گسل نائين- بافت قرار دارد. پلاژيوگرانيت ها بخش مهمي از اين سكانس افيوليتي را تشكيل مي دهند. اين پلاژيوگرانيت ها در بخش فوقاني گابروهاي آمفيبول دار و از بالا در ارتباط با دايك هاي صفحه اي مي باشند كه پلاژيوگرانيت ها را قطع مي كنند. با توجه به شواهد صحرايي ارتباط تنگاتنگي بين پلاژيوگرانيت ها و دايك هاي منطقه نائين ديده مي شود؛ به طوريكه يك حاشيه سريع سرد شده در اثر حرارت نفوذي دايك ها به وجود آمده است. مطالعات پتروگرافي نشان مي دهد كه اين سنگ ها داراي تركيب كوارتزديوريت تا توناليت مي باشند. بافت غالب اين سنگ ها گرانولار، گرانوفيريك، ميكروگرافيك و اينترسرتال و كاني هاي اصلي آنها پلاژيوكلاز، كوارتز، آمفيبول مي باشد و اسفن و زيركن كاني هاي فرعي اين سنگ ها به شمار مي روند. اكثر سنگ ها در اثر آلتراسيون تا حد رخساره شيست سبز دگرگوني نشان مي دهند كه در نتيجه آن كاني هاي اوليه به مجموعه كاني هاي اپيدوت، كلريت، ترموليت- اكتينوليت، اپاك و اسفن تبديل مي شوند. مطالعات ژئوشيميايي نشان مي دهد كه ماگماي سازنده اين پلاژيوگرانيت ها از نوع ساب آلكالن (سري تولئيت كم پتاسيم) است. نمونه هاي پلاژيوگرانيت ها در دياگرام هاي ژئوشيميايي مختلف اكثراً در محدوده تولئيت جزاير قوسي قرار مي گيرند. الگوي نورماليزه شده عناصر HFS و LIL نسبت به گوشته غني شدگي را براي هر دو نشان مي دهد، ولي غني شدگي در عناصر LIL بيشتر است كه مي تواند ناشي از تأثير آلتراسيون باشد. الگوي نورماليز شده REE پلاژيوگرانيت ها نسبت به كندريت فاقد هرگونه اختلاف محسوسي از لحاظ غني شدگي و يا تهي شدگي بين HREE و LREE مي باشد. اين دياگرام ها يك تهي شدگي در Eu نشان مي دهند كه مي تواند ناشي از اثرات تفريق پلاژيوكلاز كلسيك و جدايش Eu از ماگماي اوليه تحت شرايط فوگاسيته پايين اكسيژن باشد. الگوي نورماليز شده REE اين سنگ ها نسبت به گوشته اوليه نيز همانند كندريت است. مطالعات پتروگرافي، خصوصيات ژئوشيميايي و الگوي نورماليز شده REE ها دلالت بر آن دارد كه پلاژيوگرانيت هاي نائين در اثر تبلور تفريقي يك مذاب بازالتي تشكيل مي شوند. هم چنين بر پايه مطالعات ژئوشيميايي ماگماي سازنده اين سنگ ها از يك گوشته تهي شده با درجه ذوب بخشي بالا نشأت گرفته است. كليه داده هاي ژئوشيميايي تشكيل اين سنگ ها را در يك محيط جزاير قوسي Suprasubduction zone- type ophiolites نشان مي دهد.